Źródła witaminy E i innych tokochromanoli

Witamina E to rozpuszczalna w tłuszczach substancja, cechująca się silnym działaniem antyoksydacyjnym. Najbogatszym jej źródłem są produkty i surowce pochodzenia roślinnego, przede wszystkim oleje.

Witamina E – metabolizm i funkcje

Witamina E, grupa organicznych związków należących do tokochromanoli, jest niezbędnym składnikiem diety człowieka i innych ssaków. Najlepiej poznanym związkiem jest alfa – tokoferol, którego nazwy używa się zamiennie z „witaminą E”. Jego główną metaboliczną funkcją, zarówno u roślin, jak i u zwierząt, jest działanie antyoksydacyjne. Prócz tego spełnia on także ważną rolę:

• regulując przepuszczalność błon komórkowych,
• uczestnicząc w przekazywaniu sygnałów nerwowych,
• wspomaga procesy regulacji genów,
• korzystnie wpływa na płodność,
• reguluje układ immunologiczny,
• opóźnia procesy starzenia się komórek,
• posiada właściwości neuroprotekcyjne.

Człowiek pobiera witaminę E, w postaci kilku homologów, wraz z pożywieniem. Zalecane dzienne spożycie tokoferoli wynosi od 6 do 20 mg.

Witamina E – występowanie

Tokoferole są syntezowane przez wszystkie rośliny wyższe i niektóre sinice. Homolog witaminy E występujący w liściach, jest bardziej aktywny biologicznie, niż forma znajdująca się w nasionach  U roślin wyższych, biosynteza witaminy E ma miejsce w plastydach. 

Duże stężenie tokoferoli w nasionach ma na celu ochronę kwasów tłuszczowych, będących substancjami zapasowymi zarodka, przed utlenieniem. W związku z czym witamina E znajduje się w składzie nasion i olejów tłoczonych z nasion. Jej stężenie w olejach roślinnych może wynosić nawet 2 mg/g oleju. W liściach zawartość tokoferoli jest znacznie niższa i wynosi około 10-50 mikrogramów na gram świeżego surowca. Dowodem na silne właściwości fotoprotekcyjne witaminy E, jest fakt, że jej zawartość jest szczególnie wysoka w liściach wyeksponowanych na silne promienie słoneczne. Rozpuszczalne w tłuszczach tokoferole zapobiegają utlenieniu lipidów budujących błony komórkowe i wchodzących w skład materiałów zapasowych. 

Źródła witaminy E 

Zawartość witaminy E w surowcach pochodzenia roślinnego jest bardzo różna. W liściach szpinaku znajduje się jedynie 30 mikrogramów, w nasionach kukurydzy jest 60 mikrogramów na gram surowca. Znacznie większe stężenie tokoferoli cechuje oleje pochodzenia roślinnego. W oleju rzepakowym znajduje się 680 mikrogramów, w oleju słonecznikowym 700 mikrogramów, ale już w oleju z orzechów włoskich jest 1600 mikrogramów na gram surowca. Najbogatszym źródłem tokoferoli jest olej z kiełków pszenicy, który zawiera 2700 mikrogramów na gram substancji. Skąpe ilości witaminy E znajdują się w oleju kokosowym, jedynie 12 mikrogramów na gram oleju. 

Do produktów zawierających największe stężenie witaminy E zalicza się także: orzechy laskowe, włoskie i migdały, owoc mango, kiwi i awokado oraz sałatę i brokuły.