Diabetolog – jakie badania warto wykonać przy podejrzeniu cukrzycy?

Cukrzyca to przewlekła choroba metaboliczna, która często rozwija się bezobjawowo przez wiele lat. Wczesna diagnostyka jest kluczowa, ponieważ nieleczona cukrzyca może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak uszkodzenie nerek, wzroku czy układu sercowo-naczyniowego. Diabetolog, czyli specjalista zajmujący się diagnostyką i leczeniem cukrzycy, zleca szereg badań, które pomagają ocenić poziom glukozy we krwi oraz stan metaboliczny pacjenta.

Badanie poziomu glukozy na czczo

Pomiar glukozy we krwi na czczo to podstawowe badanie przesiewowe w diagnostyce cukrzycy. Wartość prawidłowa wynosi poniżej 100 mg/dl. Wynik w zakresie 100–125 mg/dl wskazuje na stan przedcukrzycowy, natomiast poziom powyżej 126 mg/dl (w dwóch pomiarach) może sugerować cukrzycę i wymaga dalszej diagnostyki. W celu potwierdzenia diagnozy często wykonuje się test doustnego obciążenia glukozą (OGTT). Polega on na pobraniu krwi na czczo, a następnie wypiciu roztworu zawierającego 75 g glukozy. Po dwóch godzinach ponownie oznacza się poziom glukozy we krwi. Wynik powyżej 200 mg/dl wskazuje na cukrzycę, natomiast wartości 140–199 mg/dl mogą sugerować stan przedcukrzycowy (nietolerancję glukozy).

Hemoglobina glikowana (HbA1c)

Bardzo istotnym wskaźnikiem w diagnostyce i monitorowaniu cukrzycy jest hemoglobina glikowana (HbA1c), która pozwala ocenić średni poziom glukozy we krwi w ciągu ostatnich 2–3 miesięcy. Wynik poniżej 5,7% uznawany jest za prawidłowy, wartości w zakresie 5,7–6,4% wskazują na stan przedcukrzycowy, natomiast wynik równy lub wyższy niż 6,5% może świadczyć o cukrzycy. Badanie HbA1c jest szczególnie przydatne w monitorowaniu skuteczności leczenia cukrzycy, ponieważ eliminuje wpływ jednorazowych wahań poziomu cukru we krwi.

Test insulinooporności i wskaźnik HOMA-IR

W diagnostyce insulinooporności, czyli stanu często poprzedzającego rozwój cukrzycy typu 2, wykonuje się badanie poziomu insuliny na czczo oraz obliczenie wskaźnika insulinooporności HOMA-IR. Podwyższony wskaźnik HOMA-IR może sugerować insulinooporność, co wymaga zmiany stylu życia i odpowiedniego leczenia, aby zapobiec rozwojowi cukrzycy.

Profil lipidowy i funkcja nerek

Osoby z podejrzeniem cukrzycy powinny również regularnie monitorować profil lipidowy, obejmujący poziom cholesterolu całkowitego, frakcji LDL i HDL oraz trójglicerydów. Zaburzenia lipidowe często współwystępują z cukrzycą i zwiększają ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Ponadto bardzo ważne jest monitorowanie funkcji nerek, ponieważ cukrzyca może prowadzić do ich uszkodzenia. W tym celu oznacza się poziom kreatyniny we krwi oraz albuminurię (białko w moczu). Wczesne wykrycie problemów z nerkami pozwala wdrożyć odpowiednie działania profilaktyczne i lecznicze.

Dodatkowe badania wspierające diagnostykę cukrzycy

Kolejnym istotnym parametrem jest poziom kwasu moczowego, którego podwyższony poziom może wskazywać na ryzyko dny moczanowej, częściej występującej u osób z cukrzycą i zespołem metabolicznym. Nie można także pomijać regularnych pomiarów ciśnienia tętniczego, gdyż cukrzyca często współwystępuje z nadciśnieniem, co dodatkowo zwiększa ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych.

Kiedy zgłosić się do diabetologa?

Jeśli występują objawy takie jak wzmożone pragnienie, częste oddawanie moczu, nagła utrata masy ciała, przewlekłe zmęczenie, częste infekcje skórne czy trudności w gojeniu się ran, warto skonsultować się z diabetologiem. Osoby z obciążeniem rodzinnym cukrzycy oraz te, które prowadzą siedzący tryb życia, mają nadwagę lub chorują na nadciśnienie, powinny regularnie wykonywać badania kontrolne.

Podsumowanie

Wczesne wykrycie cukrzycy i stanów przedcukrzycowych pozwala na wdrożenie odpowiedniego leczenia i zmian w stylu życia, co może opóźnić lub nawet zapobiec rozwojowi choroby. Badania takie jak pomiar glukozy na czczo, test obciążenia glukozą, HbA1c czy badania funkcji nerek powinny być wykonywane regularnie, zwłaszcza u osób z grupy ryzyka. Konsultacja z diabetologiem pozwoli na dokładną ocenę wyników i dobranie optymalnego planu leczenia dostosowanego do indywidualnych potrzeb pacjenta.

Oczywiście polecamy skontaktować się się doświadczonym centrum medycznym w celu uzyskania rzetelnych informacji dotyczących danej dziedziny.