Zaskórniki zamknięte – skąd się biorą i czy można pozbyć się ich raz na zawsze?

Zaburzenia pracy gruczołów łojowych mogą prowadzić do powstawania zmian skórnych, takich jak zaskórniki zamknięte. Z problemem tym zmagają się najczęściej posiadacze cery tłustej, mieszanej oraz trądzikowej. Nadmierna produkcja sebum prowadzi do zatkania ujścia meszków włosowych. Co za tym idzie, skóra staje się narażona na powstawanie stanów zapalnych. Powstawanie zaskórników skórnych zamkniętych to problem powodujący przede wszystkim dyskomfort natury estetycznej. Wyleczenie stanu zapalnego jest też jednak ważne dla kondycji naszej cery. Czym dokładnie są zaskórniki zamknięte, jak powstają i jak sobie z nimi radzić?

Zaskórniki zamknięte a zaskórniki otwarte

Zaskórniki możemy podzielić na dwie grupy. Pierwsze z nich to zaskórniki otwarte. Charakteryzują się ciemną barwą. Usuwając je, możemy zauważyć, że wydobywa się z nich tak zwana masa łojowo-rogowa. Przyczyną ich powstawania jest działanie bakterii Propionibacterium acnes oraz zatrzymanie się łoju. Ich kolor wynika z utleniania się sebum, które przybiera taką barwę w kontakcie z powietrzem. Potocznie nazywane wągrami zaskórniki otwarte są o tyle problematyczne, że w przypadku stanu zapalnego mogą przekształcić się w ropne torbiele czy w wykwity powodujące blizny. Jeżeli zaś chodzi o zaskórniki zamknięte (microcomedones), przypominają one wyglądem malutkie, białe guzki. Za ich powstawanie odpowiada proliferacja komórek w rogowej warstwie naskórka. Namnażanie komórek zatyka ujścia gruczołów, a wewnątrz znajduje się biała treść. Ten rodzaj zaskórników jest najlepiej widoczny podczas naciągnięcia skóry.

Jak rozpoznać zaskórniki zamknięte?

Jak wspomniano wyżej, zaskórniki zamknięte przybierają formę białych grudek. Czop łojowo-rogowy, znajdujący się w torebce meszka włosowego tworzy niewielkich rozmiarów guzek na skórze. Biała barwa wynika z faktu, że treść nie jest poddana działaniu powietrza i nie utlenia się, jak w przypadku wągrów. Usunięcie takiego zaskórnika jest trudniejsze niż w przypadku zaskórników otwartych. Przy tego typu zmianie skórnej może występować stan zapalny, a skóra wokół niego ulega zaczerwienieniu. Same zaskórniki nie są bolesne i mogą być bardzo małe, niemal niewidoczne (mikrozaskórniki), jak i przybierać postać zaskórników olbrzymich.

Przyczyny powstawania zaskórników zamkniętych

Zasadniczo przyczyny powstawania zaskórników, niezależnie od ich rodzaju, są takie same. Największą rolę w powstawaniu zaskórników ma zaburzona produkcja sebum, a konkretnie jego zbyt duża ilość. Drugą najczęstszą przyczyną jest niewłaściwe złuszczanie się martwego naskórka. Zarówno nadmierna praca gruczołów łojowych skutkująca wytwarzaniem zbyt dużej ilości tłustej warstwy na skórze, jak i zaburzenia rogowacenia naskórka (keratynizacja) prowadzą do zatykania ujścia meszków włosowych. Procesy te mogą wynikać z uwarunkowań genetycznych oraz niewłaściwej pielęgnacji skóry. Istnieje też szereg czynników, które mogą wpływać na zwiększenie ryzyka wystąpienia tego typu zmian skórnych.

Wśród nich wymienić możemy:

• zaburzenia hormonalne – ze względu na to, że w okresie dojrzewania mamy do czynienia z gwałtownymi zmianami hormonalnymi, a co za tym idzie nadmierną produkcją sebum, to właśnie nastolatki są najbardziej narażone na powstawanie zaskórników. Odczuwalne zmiany w gospodarce hormonalnej mogą objawić się też w okresie menopauzy i podczas ciąży;
• stres – chociaż może się to wydawać mało związane z tematem, przewlekły stres może prowadzić do nadmiernej potliwości, a co za tym idzie niekorzystnej zmiany pH skóry;
• używki – badania wykazały związek zwiększenia podatności na zmiany skórne u osób, które używają wyrobów tytoniowych;
• niewłaściwa dieta – odżywianie, którego podstawą są produkty przetworzone, zawierające dużą ilość niezdrowych tłuszczów i cukrów mogą negatywnie wpływać na ogólny stan skóry. Co więcej, u osób wrażliwych na nabiał, może on przyczyniać się do powstawania stanów zapalnych na skórze;
• nieodpowiednia pielęgnacja – stosowanie niedobranych do typu cery kosmetyków może wpływać na nadmierną produkcję sebum, warto więc rozpoznać potrzeby swojej skóry i stosować właściwą pielęgnację;
• czynniki środowiskowe – mowa tutaj nie tylko o zanieczyszczeniach, takich jak smog, czy występujące w powietrzu pyły. Zmiany w skórze może powodować też wysoka i utrzymująca się wilgotność powietrza, przez którą pory otwierają się i są bardziej podatne na kontakt z zanieczyszczeniami i alergenami;
• przyjmowanie leków– dotyczy to przede wszystkim specyfików, których zadaniem jest regulacja gospodarki hormonalnej, jako przykład podać można tabletki antykoncepcyjne.

W jakich strefach najczęściej występują zaskórniki zamknięte

Pomimo, że zaskórniki zamknięte mogą występować niemal w każdym miejscu na ciele, na którym znajdują się gruczoły łojowe, to najczęściej znajdziemy je na czole, policzkach i na brodzie. Wynika to z faktu, że tak zwana strefa T na twarzy jest najbardziej narażona na produkcje sebum. Najczęściej problemy z przetłuszczającą się skórą w tym obszarze mają osoby z cerą tłustą i mieszaną. Zaskórniki na brodzie mogą swoim wyglądem przypominać kaszkę i być widoczne dopiero po napięciu skóry. Zasadniczo występowanie tego rodzaju zmian skórnych rzadziej obserwujemy na policzkach. Jednak zdarza się to np. w przypadku niewłaściwego i niedokładnego oczyszczania.

Czy można samodzielnie wyciskać zaskórniki zamknięte?

Nawet pomimo szczególnej ostrożności i zachowania zasad higieny, decydując się na samodzielne wyciskanie zaskórników w domowym zaciszu, podejmujemy pewne ryzyko. O ile wyciśnięcie wągra nie przysparza większych trudności, o tyle pozbycie się treści z zaskórnika zamkniętego nie jest takie proste. Niewłaściwe wyciśnięcie takiego zaskórnika może skutkować rozlaniem się treści wraz z bakteriami na całej twarzy. Jeżeli nie jesteśmy zbyt precyzyjni, po naszej interwencji mogą zostać blizny. Najlepiej jest więc oddać się w ręce profesjonalisty.

Terapia skojarzona, czyli zabiegi kosmetyczne, właściwa pielęgnacja i leki na zaskórniki

Podejmując się walki z zaskórnikami, trzeba działać kompleksowo. Zdaniem dermatologów wielotorowe działania w postaci mechanicznego usuwania zaskórników, właściwie dobranych kosmetyków i stosowania leków (w razie potrzeby) jest najlepszą metodą na pozbycie się problemu i zapobieganie nawrotom. Decydując się na zabiegi u profesjonalisty, możemy spodziewać się zastosowania jednej z kilku metod dobranych indywidualnie do danego przypadku. Wśród metod tych najpopularniejsze są oczyszczanie manualne, mikrodermabrazja, peeling kawitacyjny i chemiczny. Oczyszczanie mechaniczne polega na usuwaniu ich ręcznie przy pomocy malutkiego ostrza lub igły, z zachowaniem właściwego reżimu higienicznego. Zabieg mikrodermabrazji z kolei opiera się na działaniu kryształków korundowych ścierających wierzchnią warstwę martwego naskórka. Peeling kawitacyjny usuwa martwy naskórek z użyciem ultradźwięków a peeling chemiczny przy użyciu np. kwasu glikolowego. Oprócz zabiegów warto zainteresować się lekami i substancjami używanymi w kosmetyce, które mogą pomóc skórze uregulować produkcję sebum i wspomagać procesy złuszczania. Do substancji takich należą retinoidy oraz kwasy glikolowy i salicylowy. W niektórych przypadkach dermatolog może przepisać leki na receptę, których zadaniem będzie wyrównanie gospodarki hormonalnej. Aby działać kompleksowo, należy również obrać właściwą rutynę pielęgnacyjną i dobrać kosmetyki do potrzeb skóry. Wskazane jest właściwe oczyszczanie łagodnymi środkami, dokładny demakijaż i nawilżanie bez obciążania skóry. Po umyciu powinniśmy użyć toniku, by przywrócić jej naturalne pH. Na koniec lekki krem dobrany do typu skóry. Podczas terapii przeciwko zaskórnikom lepiej jest zrezygnować ze stosowania olejowych formuł oraz kosmetyków zawierających jedynie emolienty.

Domowe sposoby w walce z zaskórnikami

Wdrożenie kilku zasad w domowej pielęgnacji pomoże w pozbyciu się problemu, jakim są zaskórniki zamknięte. Jedną z metod oczyszczania twarzy, której warto się przyjrzeć, jest usuwanie zanieczyszczeń przy pomocy szczoteczki. Ułatwia ona nie tylko pozbycie się całego brudu i resztek makijażu, ale także wpływa pozytywnie na proces usuwania martwego naskórka. Aby jednak używanie szczoteczki nie przyniosło efektu odwrotnego od zamierzonego, po każdym użyciu należy bardzo dokładnie ją wyczyścić. Do naszej rutyny pielęgnacyjnej możemy też wprowadzić bezpieczne w samodzielnym stosowaniu punktowe preparaty oczyszczające np. w postaci plasterków nasączonych kwasem glikolowym i salicylowym. W ramach dokładnego oczyszczania powinniśmy też stosować łagodne peelingi. Do stosowania miejscowego możemy zastosować też maść ichtiolową lub cynkową albo samodzielnie zrobioną pastę z kurkumy i cynamonu albo aspiryny. Tak przygotowany specyfik nakładamy dokładnie tylko na zmianę skórną. Do stosowania punktowego można użyć też olejku herbacianego, jeżeli oczywiście nie powoduje reakcji alergicznej. Oprócz tego możemy też stosować odpowiednio dobrane maseczki do twarzy np. na bazie węgla aktywnego lub zielonej glinki.