Posts in category: Medycyna

Tętniakiem nazywa się rozszerzenie lub wypuklenie tętnicy z zanikiem jednej lub kilku warstw jej ściany. Samo tylko rozszerzenie pnia tętnicy, jakie powstaje w tętnicy głównej np. wskutek niedomykalności organicznej jej zastawek, nie jest tętniakiem, lecz rozszerzeniem (dilatatio s. ectasis arteriae). Anatomia patologiczna.

W ścianie tętniaka są prawie zawsze zniszczone na mniejszej lub większej przestrzeni włókna sprężyste oraz tkanka mięśniowa. Na miejscu powstałych ubytków rozrasta się tkanka łączna. Proces ten rozprzestrzenia się również na błonę wewnętrzną i zewnętrzną, doprowadzając do zanikania prawidłowej budowy ściany tętnicy we wszystkich jej warstwach i do rozrostu tkanki łącznej. Po utracie włókien mięśniowych oraz sprężystych tętnica staje się niezdolna do powrotu do prawidłowej szerokości w okresie rozkurczu serca i coraz bardziej rozszerza się i wydłuża. Zniszczenie organiczne, powodujące ścieńczenie ściany, upośledza miejscową zdolność do przeciwstawiania się skurczowemu ciśnieniu krwi i doprowadza do bocznego uwypuklenia ściany tętnicy. Wytworzony w ten sposób worek przemieszcza otaczające go narządy lub wklinowuje się między nie w najróżniejszy sposób.

Skutki tego ucisku mechanicznego są bardzo różnorodne, zależne w dużej mierze od punktu wyjścia i rozmiaru worka tętniaka. Ucisk na nerw krtaniowy zwrotny powoduje zmiany głosu, wynikające z różnicy stanu napięcia więzadeł głosowych, kaszel oraz duszność. Ucisk na tchawicę spłaszcza ją i także wywołuje duszność. Ucisk na oskrzela zwęża je i poza powstałą stąd przeszkodą rozwija się rozstrzeń oskrzeli; ucisk płuca wywołuje niedodmę. Gdy worek tętniaka dochodzi do nieustępliwych tkanek kostnych klatki piersiowej, żłobi sobie w nich drogę i może ukazać się pod skórą przez otwór wytworzony w żebrach lub w mostku. Jeżeli rozwija się ku tyłowi, w stronę kręgosłupa, może niszczyć trzony kręgów, drążąc nawet do kanału rdzeniowego. Tętniak może przebić się przez skórę, częściej jednak do oskrzela (Grzęda, Pągowska i Rosinowski), do jamy opłucnej, osierdzia, tchawicy, przełyku, a nawet do, żyły głównej górnej lub dolnej. Prąd krwi w worku tętniaka wytwarza przypływy i odpływy i tętnienie przydaje tętniakowi siłę pokonującą opór otaczających tkanek. Wyściółka śródbłonkowa tętniaka ma także ubytki i wytwarza się tam zakrzep; warstwa za warstwą, skrzeplina zostaje ubijana, jak młotem, na ścianach worka tętniaka; czasem może być on w ten sposób całkowicie wypełniony.

Odróżnia się tętniaki rozlane (aneurysma ditiusum) i ograniczone (a. circumscriptum). Rozlane mogą być walcowate (a. cilindricum) i wrzecionowate (a. iusiiorme). Wśród ograniczonych odróżnia się workowate (a. sacciiorma), obrączkowate (a. annulare) oraz namiotowe (a. skenoideum). Tętniak rozwarstwiający (a. dissecans) jest krwiakiem śródściennym tętnicy (haematoma intramurale arteriae). Czasem nie można określić jednolitej przyczyny powstania tętniaka, gdy u chorych z aortitis luetica rozwiną się wybitne zmiany miażdżycowe, doprowadzające do rozwoju tętniaka. Brailowsky i Madiewskaja oraz Lubaczewskaja podkreślają wybitny wzrost stężenia w surowicy krwi frakcji (5-lipoproteidowych skojarzony ze zmniejszeniem frakcji alipoproteidowych u chorych z aortitis luetica, szczególnie w przypadkach z tętniakami aorty.

Spostrzegana u tych chorych dyslipoproteinemia przyczynia się do rozwoju i powstawania zmian miażdżycowych, powodujących wytwarzanie, się tętniaka u chorych z aortitis luetica. Tętniaki rzadko powstają u chorych na kiłę tętnicy głównej już powikłaną niedomykalnością zastawek aorty pochodzenia kiłowego. Zależne jest to zapewne od tego, że osłabiona ściana tętnicy główniej jest chroniona przez niskie rozkurczowe ciśnienie tętnicze towarzyszące niedomykalności zastawek tętnicy głównej.

Natomiast w obecności tętniaka, głównie umiejscowionego w zatoce Valsalvy, często dochodzi do rozciągnięcia pierścienia włóknistego, na którym są umocowane zastawki półksiężycowate, co doprowadza do niedomykalności zastawek tętnicy głównej. Zwężenie ujść tętnic wieńcowych zdarza się w V5 przypadków tętniaka, przy czym może tu dołączyć się miażdżyca naczyń wieńcowych. Kiłowe zapalenie tętnicy głównej z tętniakiem nie powikłanym zajęciem zastawek lub ujść tętnic wieńcowych nie wywołuje zazwyczaj rozszerzenia lewej komory serca ani niewydolności serca.